De rechtvaardige stad
Op 19 september 2025 opent in het Van Eesteren Museum de tentoonstelling De rechtvaardige stad. Wat is een rechtvaardige stad? Dat is een stad die bewoners zelf kunnen veranderen. Of dat nu gaat om het plaatsen van het bankje, het onderhouden van een buurttuin, het starten van een wooncoöperatie, of het overnemen van een buurtbegroting. Door de stad te veranderen, veranderen bewoners zelf ook. Doordat ze hun buren beter leren kennen, een band opbouwen met hun plek, omdat ze tegen bureaucratische of financiële grenzen aanlopen, creativiteit moeten aanwenden en vooral, doorzettingsvermogen.
Echte betekenisvolle verandering kan niet alleen. Er is veel collectieve kracht nodig om daadwerkelijk iets te veranderen. Bieden steden hier nog wel voldoende ruimte voor? Dat lijkt steeds minder het geval. De wijze waarop de overheid én de markt de laatste decennia steden hebben ingericht heeft ervoor gezorgd dat de stad steeds minder toegankelijk is voor verschillende groepen in de samenleving.
Maar wie zoekt, vindt steeds meer voorbeelden waar het wél lukt. Bewoners nemen zelf het heft in handen en zorgen samen voor een betekenisvolle leefomgeving. In deze voorbeelden maken overheid en de markt niet alleen ruimte voor bewoners, maar laten ze ook ruimte. En het zijn de bewoners die op hun beurt deze ruimte actief innemen en toe-eigenen. Dat gaat niet vanzelf en het gaat ook niet altijd goed.
Maar de tentoonstelling De Rechtvaardige Stad toont aan dat het wel kan. Het toont een breed scala aan hoopgevende voorbeelden van bewoners die samen de stad naar hun hand zetten. Ogenschijnlijk simpele voorbeelden als een leeszaal, een buurtkeuken, een groene straat of een collectief woongebouw. Maar het zijn de achterliggende organisatieprincipes en de wijze waarop het tot stand is gekomen die het bijzonder maken.
De Rechtvaardige Stad is de aanzet én een pleidooi voor een stad die voor iedereen toegankelijk is en niemand buitensluit. Het is bovenal een uitnodiging om zelf vorm te gaan geven aan die stad.
